第五屆台北外勞詩文比賽(2005年) @ 蔗尾蜂房

我第一次接觸到印尼詩歌是在台北的印尼看護工書寫的作品，這緣自於2001年起台北市政府勞工局很有前瞻性地舉辦了「第一屆外籍勞工詩文比賽」(至今陸續舉辦了五屆)，獲選的作品以原文和中譯對照的方式製成海報，張貼在台北捷運車廂中。

這段期間台北市的街頭出現許多菲律賓的家庭幫傭、印尼的看護工、泰國的勞工。就在我家住的公寓的樓下，就在我家的巷子裡，黃昏時清潔車收垃圾時，三五成群的東南亞女子在巷口聊天，拿著一袋袋垃圾等待清潔車。晚上便利商店外的公共電話前，總是站著打電話回故鄉的外勞弟兄姊妹，我從旁走過，耳際迴響著一串串異國的語言。週末假日，台北火車站旁聚集了大量的外籍勞工，火車站裡的商店街也開設了許多印尼、菲律賓的食品雜貨店，店門口擺著販賣東南亞各國的雜誌週刊、音樂CD、電影VCD的貨架。然而我們這些台北人似乎對此視而不見、充耳不聞。

某次週末下午，我在台北規模最大的「誠品書店」的閒逛，走進展覽廳見到投影機在白牆反覆撥放著一段紀錄片：一位印尼看護工在為半身不遂的老先生洗澡。我赫然意識到許多東南亞勞工在默默工作，照顧我們的老人與小孩，幫我們建設捷運與建築……而我們非旦沒有付出心力去理解對方的文化，反而充滿了懷疑與歧視，等而下之者更有剝削與壓榨的情形。

縱然書店裡充斥著東南亞旅遊的導遊書，推銷著泰國普吉島、印尼巴厘島的異國風情，但我只看到當地綺麗的風景、豐富的物產；就像我在中國古代的文獻中那樣，只看到充滿奇趣的地名、風俗、物產，令我眼花撩亂，卻驀然意識到一個嚴重的問題，沒有「人」。以「紀傳體」為特徵的中國史學傳統，在處理西域南海的國度時，除了少數幾位帝王外(如扶南、真臘的少數幾位國王)，幾乎沒有介紹任何「人物」。我發覺我過去追求的東南亞知識是平板的、荒寒的，因為我沒有勇氣去學習東南亞的語言，沒有拿出同情心去認識住在我家樓下的印尼看護工，我在欣賞英美詩歌之美時，絲毫沒有想過要探索印尼的詩歌。

第一屆外勞詩文比賽的時候，當時的勞工局長鄭村棋先生就曾感嘆:

在深入地探詢與了解後，才發現在菲律賓、印尼、泰國，從小學教育起，老師就經常鼓勵學生以"寫詩"來表達生活中的各種感受，寫詩就如同台灣學生寫週記，寫作文一樣頻繁;在外勞母國，"詩"一直是教學上，社會上十分普遍的表達方式，我後來才知道他(她)們平日就常與家鄉親人，愛人用詩來魚雁往返。這次參賽的作者群中，不少都只是中小學畢業而已，驚訝之餘也帶來些許興奮，原來詩是可以屬於勞動人民的。

從外勞詩文比賽的投稿與得獎的表現來看，印尼的作品特別突出。印尼是二億二千多萬人口的世界第四大國，也是台灣的鄰國，但台灣社會大眾對印尼文學的知識幾乎等於零，這種狀況應該要改善，否則我們的呂副總統到印尼訪問怎能獲得禮遇呢? 報紙上天天都有巴厘島渡假旅行的廣告,願意花一萬多元到印尼旅行四五天,卻不探詢一下印尼文學，這樣的旅行只是膚淺的物質之旅。的確，國內會印尼文的人很少，知識界的人更少,那麼至少，我們先關心一下在台印尼人所寫的詩文吧! 否則我們又怎能要求別國對旅日、旅美、旅歐的華人作家給予更多的重視呢?

第五屆台北外勞詩文比賽(2005年)

第一名

題目：ORASAN
CLOCK
鐘 by Ellen Panaligan

一座鐘….轉動、吟唱….滴答滴答
黑夜、白天，慢慢轉變
閙鐘定時報響，無數的時間隨之過去
時針每移動一次，在這個世界中
有著不同的事情發生

我們如何能讓時間之手
帶我重回那段與我所愛
我所摯愛的孩子們與先生
快樂相聚的時光，雖然我們很窮

但提昇生活的渴望
將一個更美好的明天，給予我摯愛的孩子
帶著夢想來到異國
貧窮即能與我遠離

然而隨著時間流逝，就像時鐘不停的滴滴答答
帶給我生命的卻是災難
我親愛的先生，我是那麼的愛他
卻另有所愛，離我而去

工作中最苦的事，成功的感召
層層難關，所遭遇的一切一切
我看不見，也無法擁抱
因為我的孩子被帶走了，他們在那裡？

錢賺到了，是用惡毒交換所得
自私的雇主，令我度日如年
每一件工作，都需分秒必爭
每一次犯錯，獲得的是憤怒

現在的我身無分文，所愛之人巳遠離
生命毫無意義，那些曾經承受過的磨難
一切只為了追求更好，我自責
這是上帝賦予我的命運嗎？

鐘何時能停止？
明日何時能回來？
我何時能聴到美好的聲音？
我何時能看到我的孩子？

現在的我就像一座鐘，不停的轉動
雖一息尚存，但有著太多的悲傷
每分、每秒、每時，一直轉一直轉
感覺永遠在黑暗中，看不到一絲光芒

First Prize
題目：ORASAN
By Ellen Panaligan

Orasan…umiikot, umaawit…tumutunog
Gumagabi, umaaraw, sa dahan-dahang pag-ikot
May kamay na naghuhudyat, ng oras na sunod-sunod
Sa bawat galaw ng kamay, iba’t-iba ang nagaganap
Sa mundong umiinog.

Paano nga ba ibabalik, ang kamay ng orasan?
Ang sandaling kapiling ko, ang mga minamahal
Mga anak na minumutya, asawang pinaglilingkuran
Buo at masaya, salat man sa yaman.

Ngunit sa hangaring, ang buhay ay maiangat
Maihandog ang magandang bukas, sa anak na nililiyag
Ibang bansa’y pinangarap, pilit na hinangad
Upang hirap na dinaranas, di na lagging kayakap.

Ngunit sa paglipas ng panahon, sa pagtakbo ng orasan
Isang dagok sa buhay, sa akin ay dumatal
Asawang itinangi, minahal ng lubusan
Nagmahal sa iba, at ako’y iniwan.

Ang pinakamasaklap, ang inspirasyon ng pagsisikap
Ang kadluan ng pagtitiis, at ibayong paghihirap
Hindi ko na nakita, hindi ko na mayayakap
Pagkat supling ko’y inilayo, nasaan kayo mga anak?

Salaping naipon, kapalit ng kalupitan
Sa among sakim, bawat segundo’y gahaman
Bawat trabaho ko, kanyang inoorasan
Kapag ako’y sumala, galit n’ya ang makakamtan.

Wala na ang salapi, wala na rin ang minamahal
Nawalan ng saysay, tiniis na kaapihan
Sinisisi ang sarili, sa pangarap na inasam
Ito ba ang kapalarang, bigay sa ‘kin ng maykapal?
Kailan hihinto, ang takbo ng orasan?
Kailan babalik sa kahapong iniwan?
Kailan maririnig, ang tunog na mainam?
Kailan ang oras, anak ko’y masisilayan?

Ako ngayo’y isang orasang, patuloy na lang sa pag-ikot
Nabubuhay sa damdaming, punong-puno ng kirot
Sa bawat Segundo, bawat minuto, at sa bawat oras na pag-inog
Pakiramdam ko’y pawing gabi, walang liwanag na dulot.

第二名
題目：牆壁是我無言的朋友
by Tinta Sutiani

你真的很忠誠
不論我入睡與否總是陪伴我
如果你可以與我交談
想必不會無聊

為什麼你只看著我
但不與我說話
明明在我面前
卻從不安慰我

朋友請你對我雇主說
我寂寞難耐需要歡樂
為何雇主不知情
因為他已經衰老到不知道我的感受

如果你有心
ㄧ定會知道何謂寂寞
因為你是無生命之物
不論風吹雨打都屹立不搖

生活需要付出
為了錢ㄧ定要忍耐
歲月流逝
合約在你的背後結束

1st Runner-Up
題目：Tembok Teman Bisuku
by Tinta Sutiani

Sungguh kau sangat setia
Slalu menemani kala terjaga dan terlena
Seandainya kau bisa bercengkrama
Tentu rasa bosan tak begitu menyiksa

Mengapa kau hanya melihatku
Tapi tak pernah menyapaku
Padahal kau ada di depanku
Tapi tak pernah mau menghiburku

Wahai temanku tolong bilang pada majikan
Aku kesepian dan butuh hiburan
Mengapa majikan tak berpengertian
Karena dia manula tak tahu yang kurasakan

Andainya kau punya naluri
Pasti kau tahu rasanya sepi
Karena kau hanyalah benda mati
Hujan anginpun kau kokoh berdiri

Hidup memang butuh pengorbanan
Demi uang biarlah kupertahankan
Biarlah waktu yang menentukan
Dibelakangmu ini kontrak aku habiskan

第三名
Blind, Mute and Deaf
BULAG,,PIPI AT BINGI
盲、啞、聾 by Leny Veluya

生於這個世界，是快樂的
但接受真相卻是殘酷的
若身而殘廢，如同失去光明
就像被困在一間暗室之中

有人說，缺腳尚屬幸運
因為有義肢可用，雖然它是假的
但若一旦眼瞎失明
就如同活死人一般

看着盲人們，當他們唱歌時
戚然不忍，但他們又能改變什麼？
讀著樂譜彈著吉他
猶勝過正常人

多麼的怪異，若我們想到
有些人的身軀是完整的
卻被認定為殘障之人，無法行走
無法言語，永遠像個聾啞者

為何盲人之歌，會深入你內心深處
啞巴寫字，能聽他人喃喃耳語
他們有種種的不能，卻另有天份
不似一些知識份子，對真相視而不見噤若寒蟬

一首歌就如同一首詩，有開始有結尾
會變老，會褪色，但其表逹意念永在
縱使方式各異，只要確實發自內心
其言語或歌曲仍能甜入人心，縱在心痛時刻

我寧願，是一個盲歌手
或一位啞作家，没人知道真正的我
因為我的詩和我的歌，將能反映
我心靈的感覺

但是誰能了解？
誰能發掘真正的我
只有那些擁有善心之人
才能體會了解我的渴望

2nd Runner-Up
題目：Bulag, Pipi at Bingi
By Leny Veluya

Ang isilang sa mundo,ay isang kasiyahan
Ngunit mapait tanggapin ang katotohanan
Kung may kapansanan, tila ba walang kaliwanagan
Na parang nakakulong sa apat na sulok ng kadiliman.

Sinasabing mawalan ka na ng mga paa
Dahil ito’y mapapalitan, hindi man kapara
Ngunit ang mawalan ng paningin ang mga mata
Masahol ka pa raw sa isang patay na nabubuhay.

Masdan mo ang bulag, kapag kumakanta
Kaawa-awang masdan, paano niya nagawa?
Basahin ang mga letra at kutingtingin ang gitara
Ni ang malinaw ang mata ay di makagawa.

Nakapagtataka kung ating iisipin at lilimiin
May mga taong kumpleto ang sangkap ng katawan
Ngunit maihahalintulad sa “Handicapped” na di makalakad
Ang di makapagsalita,nanatiling pipi at bingi na lamang.

Bakit ang bulag kapag umaawit, nakasasaling ng damdamin
Pipi nama’y sumusulat na pilit, upang bulong niya’y maisatinig
May kapansanan, ngunit may kakayahan na dapat pahalagahan
Kaysa mga taong may karunungan, na bulag at pipi sa katotohanan.

Awitin ay wangis ng isang tula, may simula at katapusan
Lumilipas at kumukupas, may mensaheng naiiwan
Iba’t-iba man ang istilo, basta’t nagsimula sa puso
Kay sarap bigkasin, awitin kahit puso’y nagdurugo.

Mananatili na lang akong, isang bulag na mang-aawit.
O piping manunulat, na ang panitik ay di mapansin
Pagka’t sa tula ko’t awitin, inyong masasalamin
Ang nilalaman ng puso ko’t damdamin.

Nginit sino ang makatatalos?
Ang makababasa ng tunay kong nasa loob
Tanging mga tao lamang na may ginintuang puso
Ang makadarama at makatutugon sa hinaing ng puso ko.

(Hindi hadlang ang kapansanan upang di naising mabuhay, mapalad sila na kumikilos ng ayon sa kanilang pandama kaysa walang kapansanan na napapagtakpan ang kamalian)